Meltem Günay – Kadınlara yönelik şiddetin tüm dünyada ve Türkiye’de çok değerli ve acil bir sorun olmayı sürdürdüğünü söyleyen Bahçeşehir Üniversitesi Eşitsizlik ve Kapsayıcılık Komisyonu Başkanı ve Sosyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Pınar Melis Yelsalı Parmaksız, pandemi, milletlerarası çatışmalar ve krizler nedeniyle şiddet tablosunun daha da ağırlaştığını söyledi.
Rakamlar korkutucu
Küresel dataların bayanların yüzde 30’unun yakın partnerleri tarafından fizikî yahut cinsel şiddet ya da partnerleri olmayan şahıslar tarafından cinsel şiddet hareketlerinin en az birine ya da ikisine birden maruz kaldıklarını gösterdiğini söyleyen Prof. Dr. Parmaksız, “Şiddet en fazla yakın partner tarafından uygulanıyor. Partneri olan bayanların yüzde 27’si yakın partneri tarafından fizikî ya da cinsel şiddete maruz kalıyor. Türkiye’de ise bayanların yakın alakada oldukları erkekler tarafından maruz bırakıldıkları fizikî şiddet yüzde 36 seviyesinde. Yani her üç bayandan biri yakın partneri tarafından fizikî şiddete uğruyor. Pandemi periyodunda şiddet nedeniyle takviye talebinde bulunan, yardım sınırlarını arayan bayanların tüm dünyada beş kat daha fazla olduğu belirtiliyor.” diye konuştu.
Prof. Dr. Parmaksız, BM tarafından hazırlanan ‘Covid-19 Periyodunda Bayanlara Yönelik Şiddet’ başlıklı açil durum raporunda ankete katılan bayanların yarısından fazlasının kendilerinin ya da tanıdıkları bir bayanın pandemide konut içinde bulundukları müddet içinde şiddete maruz kaldığını belirttiklerini söyledi. ‘Covid-19 Karantinasından Bayanın etkilenimi ile bayan ve çocuğa yönelik şiddete ait Türkiye Araştırma Raporu’nda da pandemi sürecinde bayana yönelik şiddetin yaklaşık üç kat arttığını ortaya koyduğunu vurgulayan Prof. Dr. Parmaksız şu bilgileri paylaştı; “İçişleri Bakanlığı verilerine göre, Kasım 2020 itibariyle bayana yönelik şiddetle uğraşta polislerin ilgili yılda aldığı “koruyucu tedbir” kararları bir önceki seneye nazaran yüzde 45, “önleyici tedbir” kararları da yüzde 72 artış gösterdi. Bayana yönelik şiddetin hayat hakkını ortadan kaldıran en fecî biçimi bayan cinayetleridir. Türkiye’de 2021 yılında öldürülen bayanların sayısı 280 ve bu bayanların büyük bir kısmı yakın partnerleri tarafından öldürüldü.”
Şiddeti fark etmek gerekiyor
Kadına yönelik onun iradesi dışında gerçekleşen, ruhsal, fizikî, cinsel yahut ekonomik açıdan ziyan veren her türlü hareketin şiddet tarifine girdiğini vurgulayan Prof. Dr. Parmaksız, sözlerini şöyle sürdürdü; “Sonuçları bakımından en görünür olan ve bayana yönelik şiddetle gayret kapsamında en acil müdahaleyi gerektiren şiddet çeşidi olması nedeniyle fizikî ve cinsel şiddet en fazla üzerinde durulan şiddet cinsleri. Öte yandan dijital şiddetin de bir şiddet tipi olarak karşımıza çıktığını görüyoruz. BM bilgilerine nazaran, ABD’de bayanların dijital şiddete maruz kalma riski erkeklere nazaran iki kat fazla. AB ülkelerinde her on bayandan biri, Pakistan’da ise bayanların yüzde 40’ı dijital şiddete maruz kalmakta. Dijital şiddetin kız çocukları ve bayanlar üzerindeki tesirlerinin öbür şiddet tiplerinde olduğu üzere çok boyutlu ve çeşitli olduğu, yüz yüze mecralarda şiddetin ve tesirlerinin devam ettiği belirtilmektedir.”
Cinsiyet eşitsizliği
Parmaksız, bayana yönelik şiddetin makus, ruhsal olarak tedavi edilmesi gereken ya da sapkın erkekler tarafından gerçekleştirilen münferit hareketler olmadığını vurgulayarak, bayana yönelik şiddetinin temelinde toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin yattığını bir kere daha vurguladı.
Şiddet sarmalı
“Kadına yönelik şiddetle uğraş etmenin en değerli adımı neyin şiddet olduğunu bilmekten geçer” diyen Prof. Dr. Parmaksız, “Toplumdaki cinsiyet eşitsizliğine ait kalıp yargılar, şiddeti onaylayan klâsik yaklaşımlar, şiddete uğrayan bayanların kendilerini bedelsiz ve güçsüz hissetmeleri, utanmaları yahut korkmaları şiddeti anlamayı zorlaştırmakta. Şiddetin varlığından kelam etmek için şiddet ölçüsü ya da belli davranışların hangi etapta şiddete dönüştüğü sorusundan hareket etmek aldatıcı olabilir. Şiddet çoğunlukla şiddet sarmalı olarak ortaya çıkar. Bu nedenle de asıl gaye bu şiddet sarmalından çıkmaktır” diye konuştu.
Umudun rengi Turuncu
Birleşmiş Milletler Bayan Ünitesi (Un Women) tarafından 25 Kasım-10 Aralık tarihleri ortasında düzenlenen “16 Günlük Aktivizm-Kadınlara Yönelik Şiddete Son” kampanyası kapsamında bu yıl da İstanbul’da ve Ankara’da ikonik binalar umudun rengi turuncuya büründü. İstanbul’da, Fatih Sultan Mehmet Köprüsü ve Yavuz Sultan Selim Köprüsü turuncu ışıklarla aydınlatılırken, Ankara’da da Atakule ışıklandırıldı.