Mahfi Eğilmez
Merkez Bankası (TCMB) Para Siyaseti Kurulu’nun (PPK) son toplantısından sonra açıklanan karar metninde yer alan tabirlerden yola çıkan birtakım yorumcular siyaset faizinde Aralık toplantısında indirim yapılacağı izlenimi edindiklerini yazdılar. Birtakım analistler ise Aralık ayında bir faiz indirimi yapılması gerektiğini öteden beri savunuyorlar. Yorumlarımı izleyenler hatırlayacaktır ben de Eylül ayı enflasyon verisi açıklandıktan sonra bir iki puanlık bir faiz indirimi yapılmasını önermiştim. Eylül ayı enflasyon verisinin enflasyonun düşüşü hakkında gösterge olacağı kanısıyla bunu söylemiştim. Şayet Ekim başında enflasyon yüzde 40 dolayına inmiş olsaydı o vakit faizin bir iki puan indirilmesi gerçek olacaktı. Zira beklendiği formda düşen bir enflasyonda carry trade yoluyla faizden yüksek para kazananlara daha fazla kaynak aktarmanın manası yoktu.
Ne var ki enflasyon beklendiği biçimde düşmedi, düşmeyeceği de ortaya çıktı. Bunun üzerine 20 Eylül 2024 günlü ve Faiz İndiriminin Zamanlaması başlıklı yazımda şöyle yazmıştım: “Bütün bunları göz önüne aldığımızda Türkiye’de Merkez Bankası’nın (TCMB) faizi ne kadar müddetle yüksek tutacağının karşılığını bize üçüncü çeyrek büyüme oranı gösterecek. Onu da 29 Kasım 2024 tarihinde göreceğiz. Bu bilgiler açıklandıktan sonraki Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısı 26 Aralık tarihinde olacak. Bu toplantıdan evvel TCMB’nin siyaset faizini indirmesi için öncü göstergelere nazaran üçüncü çeyrek büyümesinin sıfıra, dördüncü çeyrek beklentisinin eksiye (küçülmeye) hakikat gittiği kanısına varması ve siyasetçinin de birebir niyette olması gerekir diye düşünüyorum.”
TCMB, Kasım başlarında, enflasyondaki düşüş zayıflığından hoşnut olmadığını vurguladıktan sonra yılsonu iddiasını yüzde 38’den 44’e yükseltti.
PPK’nin 21 Kasım tarihli toplantısı sonunda açıklanan karar metninde geçmiş toplantılardaki karar metinlerinden farklı kimi tabirler yer aldı. Örneğin bir evvelki toplantıda enflasyonun ana eğiliminde yükseliş gözlendiği belirtilmişken bu son toplantı metninde enflasyonun ana eğiliminde düşüş olduğu vurgulanıyor. Maliye siyasetinin para siyasetiyle eşgüdümünün artmış olmasına yapılan vurgu tahminen de PPK karar metninin en kıymetli kesimi. Zira şimdiye kadar karar metinlerinde maliye siyasetiyle ilgili bir cümle yer almamıştı. Maliye siyasetinin para siyasetini destekleyici formda yönetilmediği üstü kapalı imalarla TCMB yetkililerinin yaptığı konuşmalarda tabir edilmişti.
Ekonomide daralma eğilimi belirginleşirken sanayicilerin, KOBİ yöneticilerinin ve esnafın şikâyetleri de giderek artıyor. Gerçek kesim olarak isimlendirilen bu kesimde yer alanların birden fazla satışların düşmesi hasebiyle kârlarının azaldığını lisana getiriyor ve bu nedenle de minimum fiyatın geçmiş enflasyona değil beklenen enflasyona nazaran artması gerektiğini öne sürüyor ve bu gerçekleşmediği takdirde eleman çıkarmak zorunda kalacaklarını tabir ediyor. Buna karşılık taban ücretliler, emekliler ve ücretlilerin birçok aldıkları fiyatla geçinemediklerini öne sürüyor ve fiyatlarının en az geçmiş enflasyon kadar artırılmasını talep ediyor.
Türk siyasetçisinin büyüme ile enflasyon ortasındaki uzun devirli tercihi büyümeden yanadır. Kısa periyotta enflasyonu düşürmeye yönelik tedbirler alınmasına istek gösterse de orta – uzun devirde enflasyonla uğraşmayı bırakıp büyümeyi kollamaya yönelir.
Enflasyon, beklendiği formda düşmüyor. Şimdi baz tesiri ötesinde bir düşüş eğilimi ortaya çıkmadı. Baz tesiri dışında bir düşüş ortaya çıkmadan faizin düşürülmesi bu kademede pek gerçek görünmüyor. Anketlere dayalı beklentiler de enflasyonun hükümetin ve TCMB’nin kestirim ettiği seviyelere gerilmeyeceğini ortaya koyuyor. Öte yandan enflasyonu mazeret ederek fiyatlarda ortaya çıkan satın alma gücünün tekrar yerine konulmaması da işçi bölüme kolay açıklanabilecek bir durum değil. Ne var ki bu türlü bir artış üstte değinildiği üzere gerçek kesimi ayağa kaldırıyor. Hükümet ise bu iki taraflı baskı ortasında sıkışmış görünüyor.
TCMB’nin, Hükümete takviye olmak emeliyle Aralık ayında faizi iki puan indirmesiyle gerçek dalı sakinleştirmesi, Ocak ayında Hükümetin taban fiyatı yüzde 35 oranında artırarak işçilerin reaksiyonunu bir nebze olsun azaltması ve böylelikle sermaye ile emeği taban müşterekte buluşturması sürpriz olmaz.
Bu yazı Mahfi Eğilmez’in ferdî blogundan alınmıştır
|
“Doğal besine ulaşmanın bir yolu var!” |
