Ünlü iktisatçı Mahfi Eğilmez, Kendime Yazılar isimli blog sayfasında,
“12 Ay Sonra Enflasyon Ne Olur?” başlıklı yazısında enflasyon beklentilerine değindi. Eğilmez, enflasyona yönelik beklentilerin, gerçekleşmeler üzerinde ne kadar tesirli ve değerli olduğunu şu biçimde açıkladı:
“Ekonomide gidişi belirleyen en kıymetli etkenlerden birisi beklentilerdir. Rasyonel beklentiler kuramı, beklentilerin iktisattaki yüklü yerini “beklentiler, gerçekleşmelerin öncüsüdür” tespitiyle ortaya koyar. Çoklukla beklentilere nazaran hareket edildiği için beklentiler büyük ölçüde gerçek olur. Karar alıcıların, özel kesim kuruluşlarının yöneticilerinin enflasyonda artış olacağını beklediklerini varsayalım. Bu durumda bu yöneticiler, mal ve hizmetleri ucuza satıp ziyan etmemek ya da kardan fedakârlık etmemek için bu eserlerin satış fiyatlarını şimdi enflasyon artmaya başlamadan evvel artırmaya başlayacaklardır. Bu da sonunda fiyatların artmasına yani enflasyonun yükselmesine yol açacaktır.”
“Merkez bankaları enflasyonla gerçek uğraş için anket düzenler”
Eğilmez, beklentilerin evvelce görülmesi açısından, “Merkez bankalarının enflasyonla gerçek bir şekilde uğraş edebilmek için bu beklentileri evvelden görerek ona nazaran hal almak durumunda” olduklarını belirtirken, “Bu gidişatı evvelden görebilmek için de süreklilik taşıyan anketler düzenlerler” diye de vurguladı.
TCMB’nin düzenlediği anket sonuçlarını paylaşan Eğilmez, gelecek yıl Eylül 2025’te enflasyonun hangi beklentiye daha yakın olacağına yönelik öngörüsünü de açıkladı.
Anketlere yönelik değerlendirmesinde Eğilmez, anketlerin kitlelerini “Piyasa iştirakçileri kümesi finansal ve gerçek kesimde karar alıcı ve uzman pozisyonda bulunanlar ortasından seçilmiş bireylerden oluşuyor, gerçek bölüm kümesi imalat endüstrinde çalışan işyerleri ortasından seçiliyor, hane halkı kümesi da hane halkları ortasından seçilmiş 4.484 haneyi temsil ediyor” formunda açıkladı.
Enflasyonda kimin beklentisi gerçekleşecek?
Eğilmez, enflasyon beklentilerinde hangi kısmın daha ağır bastığını ve gelecek yıl enflasyon düzeyinin hangi beklentiye yakın gerçekleşebileceğini ise şu biçimde tabir etti:
“Piyasa iştirakçileri Eylül 2025’te enflasyonun yüzde 27,49’a düşmesini beklerken gerçek kesim temsilcileri tıpkı tarihte enflasyonun bugünkü seviyesinde olacağını varsayım ediyor. Kümeler ortasında en karamsar olanlar hane halkları, onlar da Eylül 2025’te enflasyonun yüzde 71,56’ya yükseleceğini düşünüyorlar. Bu üç kümenin, yüklere bakılmaksızın alınmış ortalaması ise Eylül 2025’te enflasyonun bugünkü seviyesinde kalacağına işaret ediyor. Orta Vadeli Program’da (OVP) 2025 yılsonu için öngörülen gaye yüzde 17,50 olduğuna nazaran toplumun hiçbir kesiti OVP maksatlarına inanmıyor demektir.
Burada, fiyatlar üzerinde en kıymetli tesir sahibi olan küme gerçek kesimi temsil edenlerdir. Zira fiyatları belirleyenler büyük ölçüde onlar. Onların beklentisi enflasyonun 12 ay sonra bugünkü seviyesinde kalmaya devam edeceği istikametinde olduğuna göre, enflasyonla çabadan olumlu sonuçlar çıkması pek de mümkün değil demektir.
Ne desek boş: Kassandra Laneti tesiriyle olsa gerek karar vericiler bize inanmıyor.”